| Historia Zabuża... |
Wieś Zabuże jak sama nazwa wskazuje wieś za Bugiem - było nierozłącznie powiązane z położonym po drugiej stronie Mielnikiem, stolicą jednej z trzech ziem przedrozbiorowego Podlasia. Zabuże powstało jako przedmieścia grodu mielnickiego, między innymi by chronić przeprawę na szlaku do miasta. Mielnik zlokalizowany był przy dwóch znanych szlakach handlowych: rzece Bug będącej arterią między Gdańskiem, a Lwowem oraz drodze wiodącej z Wilna do Krakowa. To było ważne miejsce, już w XVI w. istniał most spinający dwie strony Bugu, jedyny na ziemi mielnickiej. Istniała tu także komora celna, na której pobierano myto ( niespotykaną dziś opłatę za przejazd mostem ). W 1545 drewniany skrzyniowy most przez rzekę Bug zostaje przekazany w opiekę po połowie mieszczanom Mielnika i Łosic. Przeprawa musiała ulec zniszczeniu, w 1554 r. król Zygmunt August wydał pozwolenie na budowę mostu w Kózkach istniejącego do dziś co zmieniło szlaki komunikacyjne i główny trakt na Litwę prze Mielnik i Zabuże stracił na znaczeniu pomimo istnienia też przeprawy promowej już od 1662 roku. |
W okresie przedrozbiorowym Zabuże stanowiło własność królewską. Za czasów Królestwa Polskiego tutejsze dobra, prawie 950 ha stały się nagrodą za zasługi dla carskiego tronu. W 1873 r. otrzymał je Michał Ludogowski, urzędnik ds. Królestwa Polskiego w osobistej kancelarii cara. Po nim przejął Zabuże syn Włodzimierz, którego staraniem w latach 90. XIX w. powstał murowany pałac. Dotrzemy do niego jadąc aleją, wzdłuż której rosną pomnikowe lipy. W związku z osobą właściciela obiekt zwano "Władimirówką". Składał się nań cały kompleks zabudowań dworskich i park wraz z lipową aleją. Niestety założenie dworskie uległo zniszczeniu w sierpniu 1915 r., kiedy trwała ofensywa niemiecka. Ostatnią próbę rekonstrukcji mostu w 1915 przerwał wybuch I wojny światowej. Odbudował je prowizorycznie zarządca majątku Franciszek Zieleniewski. W międzywojniu we dworze przejętym przez państwo umieszczono siedzibę Nadleśnictwa Mielnik, kiedy wybuchła II wojna światowa a rzeka Bug na półtora roku stał się granicą pomiędzy hitlerowskimi Niemcami i ZSRR w dawnym pałacu Ludogowskich ulokowano placówkę i wartownię niemieckiej straży granicznej Grenzschutz. Leśnicy wrócili do pałacu po wojnie i do lat 90 Lasy Państwowe utrzymywały tu ośrodek wczasowy, często przyjmując młodzież z ochotniczych hufców pracy. W czasie stanu wojennego skoszarowano tu jednostki ZOMO. Potem osiedlono tu Rosjan nadzorujących budowę gazociągu. R. Zubkowicz, Sarnaki i okolice, 2007. W 1993 został wydzierżawiony B. Łęskiemu, a w okolicy i całym powiecie nigdy nie mówiono o tym majątku inaczej jak tylko "pałac Oleksego", były premier i marszałek Sejmu bywał w Zabużu często.
W latach 90. budynek ulegał dewastacji. Dopiero od 1997 roku nowi właściciele rozpoczęli remont założenia, W roku 2006 Zabuże nabyli państwo Wojcieszukowie i stworzyli we dworze trzygwiazdkowy hotel oraz SPA.
Zwiedzaj Serpelice www.serpelice.pl